Pandesal

Pandesal

“Tinapay na may asin” ang literal na ibig sabihin ng espanyol na pan de sal. Ang sangkurot na asin (sal sa espanyol) marahil ang ikinatangi nito upang maging paboritong panghalili sa almusal ng isang bansang higit na nasanay kumain ng kanin.

Maliwanag na isang pamana ng kolonyalismong espanyol ang pandesal. Ni hindi nagtatanimng trigo ang mga Pilipino ng dumating ang mga espanyol noong ika-16 dantaon. Subalit kailangan ipag-utos ang pagmasa ng galapong na trigo para gawing tinapay dahil ito ang nakamihasnang pagkain ng mga mananakop. Bukod pa, gawa mula sa pinakapinong harina ang ostiyang kristiyano.

Bukod sa pandesal, mahilig ang mga Pilipino sa ibang tinapay bilang meryenda at siyempre pa’y naging kakumpetensya ng katutubong kakanin at puto. Naging popular ang ibang tinapay kaugnay ng mga tustang panrelihiyon. Halimbawa, ipinasok ng mga espanyol ang pagkain ng tinapay tuwing Setyembre 10 sa mga parokyang patron si San Nicolas Tolentino, isang ermitanyong italyano at kasapi ng ordeng agustino. Karaniwang nilalarawan siyang nakadamit ng itim at may hawak na liryo kung minsan, may hawak siyang bulsikot o piraso ng tinapay na sumasagisag sa kanyang patuloy na pagtusong sa mga maralita hanggang sa mamatay siya noong 1306.

Isa namang paborito tuwing pasko ng pagkabuhay, todos Los Santos (tingnan todos Los Santos), at pasko (tingnan Pasko) ang matamis at mamantekilyang ensaymada. Winisikan lamang ng puting asukal ang tradisyunal na ensaymada. Nadagdag ang kinudkod na keso, karaniwang eden, nitong peacetime sa maynila. Bago magkadigma sinasabing ipinasok ang pagpapalamuti ng itlog na pula at kesong puti sa ensaymada ng Malolos, Bulacan.

Samantala, bukod sa tradisyunal na galyetas at biskuwit , napuno ang estante ng panaderya sa iba’t ibang tinapay na may sari’t saring palaman at pampalasa. Maituturing na Pilipino ang mga tinapay na may lahok na niyog at saging. Hindi rin nananatili sa almusal kasama ang kape at pandesal. Ibinabaon itong sandwits, gaya ng naging turing sa mahigpit nitong kalaban-ang panamerikano, isang mahaba, malambot at tinilad na tinapay, na naging popular noong panahon ng amerikano.

Naging pamantayan din ang pandesal ng ekonomiyang pambansa. Itinuring ang patuloy nitong pagliit bilang patunay na tumataas ang presyo ng inaangkat na arina, at samakatuwid, na humihina ang halaga ng piso. Naging pagkakataon naman ito sa naging malakas na benta nitong dekada 70 ng hot pandesal-na maliit nga ngunit dahil sa bagong teknolohiya’y napapanatiling laging mainit.